ΘΕΜΑΤΑ
ΟΜΑΔΑ Α
Α.1.1. Να αποδώσετε το νόημα των παρακάτω όρων:
(α) αγροτική μεταρρύθμιση.
(β) Γραφεία Ανταλλαγής πληθυσμών.
(γ) Πρώτο Παγκόσμιο Πανποντιακό Συνέδριο.
Μονάδες 12
Α.1.2.Να αντιστοιχίσετε τα πρόσωπα της Στήλης Α με τις ενέργειες ή τις θέσεις που κατείχαν της Στήλης Β.
| ΣΤΗΛΗ Α | ΣΤΗΛΗ Β |
| (α) Μουσταφά Κεμάλ. | 1. Πρότεινε συνεργασία με Κούρδους και Αρμένιους εναντίον του εθνικού κινήματος του Κεμάλ. |
| (β) Πρίγκιπας Γεώργιος. | 2. Ηττήθηκε στις εκλογές του Νοεμβρίου 1920. |
| (γ) Μητροπολίτης Αμάσειας Γερμανός Καραβαγγέλης. | 3. Αρχηγός του ρωσικού κόμματος. |
| (δ) Ελ. Βενιζέλος. | 4. Συμφωνία φιλίας και συνεργασίας με Μπολσεβίκους. |
| (ε) Ανδρέας Μεταξάς. | 5. Παραιτήθηκε από το αξίωμα του Αρμοστή στις 12 Σεπτεμβρίου 1906. |
Μονάδες 10
Α.2.1. Ποια παράπονα εξέφραζαν οι πρόσφυγες για την αντιμετώπισή τους από το ελληνικό κράτος;
Μονάδες 14
Α.2.2. Ποιες ήταν οι αιτίες που συνετέλεσαν στην πνευματική άνθηση του Πόντου και επέτρεψαν τον ελληνοκεντρικό του προσανατολισμό;
Μονάδες 14
ΟΜΑΔΑ Β
Γ. Αξιοποιώντας τα ακόλουθα κείμενα και λαμβάνοντας υπόψη τις ιστορικές σας γνώσεις, να παρουσιάσετε τους κύριους πολιτικούς στόχους της Κοινωνιολογικής Εταιρείας και του Λαϊκού Κόμματος.
Μονάδες 25
Η Κοινωνιολογική Εταιρεία δεν δημιουργήθηκε ως κόμμα, οπωσδήποτε όμως αποσκοπούσε να προπαγανδίσει πολιτικούς στόχους και να προετοιμάσει την ίδρυση κόμματος. Σύμφωνα με το καταστατικό, σκοπός του συλλόγου δεν ήταν μόνο να ευνοήσει φιλοσοφικές, κοινωνιολογικές και οικονομικές μελέτες και να εκλαϊκεύσει τα αποτελέσματά τους, αλλά να δραστηριοποιηθεί ώστε να αναγνωριστεί «στην πράξη» η αρχή της ισότητας των ευκαιριών για όλα τα μέλη της κοινωνίας κατά την ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους. Αυτή η αρχή δεν μπορούσε να επιβληθεί παρά μόνο με τη σταδιακή αναμόρφωση της οικονομίας και της συνταγματικής τάξης: με την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και τη διανομή των αγαθών σύμφωνα με τις ανάγκες. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος ήταν «απαραίτητος η οργάνωσις του εργαζομένου λαού εις οικονομικούς συνεταιρισμούς και εις ίδιον πολιτικόν κόμμα».
G. Hering, Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα, 1821-1936,
εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 2004,τόμος Β', σελ. 846.
Στα μέσα του 1910 οι Κοινωνιολόγοι ίδρυσαν το Ελληνικόν Λαϊκόν Κόμμα. [...] Πιο διακριτά σε σύγκριση με το 1909 προέβαλλαν τώρα τα χαρακτηριστικά μιας νέας κοινωνίας και ενός νέου συντάγματος: ύψιστος σκοπός του κράτους ήταν να εξασφαλίσει ισότητα ευκαιριών για την ανάπτυξη του ατόμου, και το σκοπό αυτό θα υπηρετούσε ο σταδιακός περιορισμός της εκμετάλλευσης, η δικαιότερη διανομή των αγαθών, η κρατικοποίηση επιχειρήσεων με ιδιαίτερη σημασία για την κοινωνία.
G. Hering, Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα, 1821-1936,
εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 2004,τόμος Β', σελ. 848-849.
Δ. Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο των πηγών που ακολουθούν και την αφήγηση του σχολικού βιβλίου να προσδιορίσετε τους λόγους που ανάγκασαν τις Μεγάλες Δυνάμεις να αναζητήσουν πολιτική λύση για την εξομάλυνση της κρίσης στην Κρήτη(1905) και εξηγήστε το σκεπτικό της υποχώρησης του Ελ. Βενιζέλου στο ζήτημα της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα.
Μονάδες 25
Απόρρητη έκθεση τον Βρετανού προξένου Graves Μάρτιος 1903
«Είναι βέβαιο ότι η δημοτικότητα και το κύρος τον Ύπατου Αρμοστή σε ολόκληρη τη χώρα καθιστά περιττή την κάθοδο από την υψηλή θέση του στο βόρβορο της προσωπικής πολιτικής, εφόσον η ομογνωμία στο νησί γύρω από το θέμα της ενώσεως με την Ελλάδα είναι απόλυτη. Είναι δύσκολο να διακρίνει κάποιος τον υψηλό σκοπό, ο οποίος είναι δυνατόν να εξυπηρετηθεί με τον στιγματισμό μιας μερίδας πολιτικών ως προδοτών της εθνικής υποθέσεως και με την υπονόμευση επομένως της κρητικής ομοφωνίας στην οποία η Α.Β.Υ. έχει, ως τώρα, τόσο έντονα επιμείνει».
Ιστοριά του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΔ', σελ. 203-204
Ο Βενιζέλος εκθέτει τις απόψεις του στους συντρόφους του 22-05-1905
"Και τώρα τι πρέπει να πράξωμεν; Χρειάζεται σταθερότης και θάρρος αλλά συγχρόνως και φρόνησις. Φρόνησις και επιδεξιότης περί την διαχείρισιν του ζητήματός μας. Αι Δυνάμεις κατηγορηματικώς διά της τελευταίας διακοινώσεώς των εδήλωσαν ότι αδυνατούν να παράσχουν την Ένωσιν. Νομίζετε ότι ημείς πρέπει να περιφρονήσωμεν την δήλωσιν αυτήν και να εμμείνωμεν εις το κήρυγμα της πλήρους, της τυπικής ενώσεως; Έχω την γνώμην ότι δεν πρέπει να κάμωμεν αυτό. Είναι δυστυχώς δι’ ημάς παραδεδεγμένον το δόγμα της ακεραιότητος της Τουρκίας. Αι Δυνάμεις, συνεπώς, επ’ ουδενί λόγω ημπορούν να επιτρέψουν την πλήρη προσάρτησιν, την κατά τύπους και ουσίαν, της Κρήτης εις την Ελλάδα. Τί πρέπει λοιπόν ημείς να πράξωμεν; Δεν νομίζετε ότι έχομεν καθήκον, παραβλέποντες τους τύπους, να επιζητήσωμεν την ουσίαν; Εάν κατορθώσωμεν να επιτύχωμεν την κατ’ ουσίαν ένωσιν με την Ελλάδα, εάν ως μόνον δείγμα της τουρκικής επικυριαρχίας αφεθή εις την Κρήτην μία σημαία της, δεν είναι το ίδιο πράγμα, ωσάν να επιτύχωμεν την πλήρη ένωσιν; Αυτό νομίζω ότι οφείλομεν να πράξωμεν. Τοιουτοτρόπως ημπορούμεν να έχωμεν χιλίας ελπίδας ότι θα επιτύχωμεν. Διότι ενώ κατά βάθος επιμένομεν εις το κήρυγμα της ενώσεως, αφ’ ετέρου δεν προκαλούμεν τας Δυνάμεις..."».
Εμ. Θεοδωράκη, Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ως εθνικός ηγέτης,
Χανιά, 1996, εκδ. Σμυρνιωτάκη, σελ. 41
