ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ

Ενδεικτικές απαντήσεις Γ λυκείου
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η κατά την Αναγέννηση ανθρωποκεντρική και δημιουργική θεώρηση του κόσμου σήμερα εμφανίζεται με την εικόνα του ατόμου-καταστροφέα, στρεβλώνοντας την έννοια "ατομικισμός", στον οποίο στηρίχθηκε ο δυτικός πολιτισμός. Η επιθυμία για επιβολή και κυριαρχία των ισχυρών του χρήματος και των όπλων συγκρούεται με τις θεοκρατικές και επεκτατικές βλέψεις μειοψηφούντων, αλλά λαοπλάνων δογματικών της θρησκείας, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να απαξιώνεται ως οντότητα και να καθίσταται παρατηρητής-θύμα σε έναν κόσμο παράλογο. Οι ηθικές αξίες του παρελθόντος ποδοπατούνται από το, χωρίς αναστολές, σήμερα, ενώ οι δήθεν αντικρουόμενοι πολιτισμοί τροφοδοτούν το ίδιο μίσος οδηγώντας τον ανθρώπινο πολιτισμό στην ίδια για όλους, ανεξαρτήτου προελεύσεως, καταστροφή.

Β1: Στη διάρκεια της Αναγέννησης ο άνθρωπος παραμέρισε τις θεοκρατικές αντιλήψεις του Μεσαίωνα και έδειξε απόλυτη εμπιστοσύνη στη λογική ικανότητα του ανθρώπου. Ακολουθώντας τα πρότυπα του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού ύψωσε το κάθε άτομο σε κέντρο και κριτή του κόσμου, καθιέρωσε την αυτονομία της συνείδησης, την ελευθερία σκέψης, έρευνας και έκφρασης. Ο αναγεννησιακός άνθρωπος είχε μια ανθρωποκεντρική αντίληψη του κόσμου και έθεσε τα θεμέλια του νεότερου πολιτισμού μας.
Αντίθετα, σήμερα επικρατεί ο ατομικισμός του πλουτισμού, της επικράτησης του χρήματος, η χωρίς αναστολές εκμετάλλευση ατόμων και χωρών στο όνομα του κέρδους. Αυτός ο ατομικισμός εκδηλώνεται από άτομα ή οργανωμένα συμφέροντα που επιβάλλονται πολιτικά και στρατιωτικά στηριζόμενα στη δύναμη που τους δίνουν τα όπλα ή τα χρήματα που διαθέτουν.
Δηλαδή, σήμερα ατομικιστής είναι αυτός που ενδιαφέρεται αποκλειστικά για τον εαυτό του, αδιαφορώντας για τους άλλους και μάλιστα εκμεταλλευόμενος τους γύρω του.

Β2 α)Μπορούμε γενικά να πούμε ότι με την επανάληψη της λέξης "ατομικισμός" εξασφαλίζεται και η ενότητα των παραγράφων με το θέμα του κειμένου και η συνοχή των παραγράφων μεταξύ τους. Ειδικότερα, όμως, η συνοχή των παραγράφων μεταξύ τους, με τη σειρά που διατάσσονται, επιτυγχάνεται με τις διαρθρωτικές φράσεις και λέξεις:
"Έξι αιώνες αργότερα" (χρονική σχέση), "Απ' τη μια", (επιμεριστικό), "Απ' την άλλη" (επιμεριστικό), "Η απάντηση των πρώτων στους δεύτερους" (συμπληρωματική σχέση) και "Αποτέλεσμα" (συμπέρασμα).

Β2 β) Η παράγραφος αναπτύσσεται με παραδείγματα. Η τεκμηρίωση της θεματικής πρότασης: "Ο δημιουργικός, ζείδωρος, απελευθερωτικός ατομικισμός της Αναγέννησης έχει διαστραφεί σε καταστροφικόν ατομικισμό πάντων κατά πάντων..."γίνεται με την παράθεση παραδειγμάτων: "Ηλατρεία του λογικού έχει εκτοπιστεί από τη βασιλεία του παραλογισμού ", "η ελευθερία σκέψης και κρίσης αποτελεί κακούργημα "...

Β3 α) «τερατώδεις μανιχαϊσμούς»5η §, «κυνήγια μαγισσών» 5η §, «αόρατες πυρές» 5η §.
Β3 β) αναιρεί = ανατρέπει, καταρρίπτει
Ολοκληρωτικής = πλήρους, απόλυτης
ζείδωρος = ζωογόνος, ζωοδότης
Συνθλίβει = καταστρέφει
συδαυλίζει = υποδαυλίζει
Β3 γ) συρρίκνωση(5η §) ≠ αύξηση
παραλογισμού(6η §) ≠ λογικού
αμέτρητες(6η §) ≠ ευάριθμες
διεξοδικός(9η §) ≠ επιγραμματικός
έλλογο(10η §) ≠ άλογο, παράλογο

Β4 α) το πρώτο πρόσωπο πλ. Δηλώνει ότι μιλά εκ μέρους του συνόλου της κοινής γνώμης, είναι και αυτός μέτοχος του προβλήματος, συλλογικότητα, αμεσότητα κλπ.
Το γ’ πρόσωπο δηλώνει ουδετερότητα, αμεροληψία, σκεπτικό που γενικεύεται και μπορεί να οδηγήσει σε ορθά συμπεράσματα
Β4 β) το σχόλιο της 10ης § τα αποσιωπητικά(αποθάρρυνση, αποστροφή) και τα εισαγωγικά για τη λέξη «αιρετική»(ειρωνεία, η λέξη χρησιμοποιείται μεταφορικά, ενθάρρυνση).

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΘΕΜΑΤΟΣ
Ατομικισμός είναι η προσήλωση του ανθρώπου στον εαυτό του, η θεώρηση του κόσμου με κέντρο το "εγώ".
Αίτια επικράτησης του ατομικισμού σήμερα
• Η άξενη μορφή των πόλεων: αποπροσωποποίηση, μαζοποίηση, δεν ευνοείται
η ανθρώπινη επικοινωνία.
• Η τεχνοκρατική αντίληψη της ζωής: η ψυχρή λογική σε βάρος του συναισθήματος.
• Η έκπτωση των ηθικών αξιών: απουσία σεβασμού, επικράτηση ανταγωνισμού.
Η αξία των πραγμάτων τίθεται πάνω από τον άνθρωπο.
• Η υλιστική νοοτροπία και ο καταναλωτισμός: εξοντωτικοί ρυθμοί ζωής, υπερεργασία, έλλειψη ελεύθερου χρόνου, απουσία διάθεσης για επαφή με τον συνάνθρωπο.
• Η κρίση φορέων κοινωνικοποίησης: δεν καλλιεργούν την κοινωνική συνείδηση,
η παιδεία είναι τεχνοκρατική,-δε μεταγγίζει αξίες.
• Η έλλειψη ιδανικών, η ανυπαρξία κοινών στόχων που να ενώνουν τους ανθρώπους, η μη συμμετοχή στα κοινά, το αντιπαραδοσιακό κλίμα (απουσία συνεκτικών δεσμών).
• Η αδυναμία σύναψης ουσιαστικών διαπροσωπικών σχέσεων.

Συνέπειες
• Ο άνθρωπος γίνεται αντικοινωνικός, αλλοτριώνεται, αδιαφορεί για τον συνάνθρωπο. Περιχαρακώνεται (μοναξιά, ανασφάλεια) .
• Δε συνειδητοποιεί τις υποχρεώσεις του, ενώ αντίθετα γίνεται απαιτητικά διεκδικητικός.
• Χάνει την ευαισθησία του, γίνεται κυνικός και ανάλγητος στον ανθρώπινο
πόνο.
• Οι ανθρώπινες σχέσεις γίνονται τυπικές και απρόσωπες, συχνά μάλιστα, ανταγωνιστικές.
• Διασπάται η κοινωνική αρμονία και ισορροπία. Διογκώνονται τα παθογενή
φαινόμενα (βία, εγκληματικότητα, ναρκωτικά κ.ά.).
• Εξαφανίζονται οι αξίες της συνεργασίας, της άμιλλας, της αλληλεγγύης
(αδύνατη η ανάπτυξη της κοινωνίας).
• Καταπατώνται τα ανθρώπινα δικαιώματα.
• Αδιαφορία για τα κοινά - ο άνθρωπος θεατής των εξελίξεων στο πολιτικό επίπεδο(υπονομεύεται η δημοκρατία).
Τρόποι αντιμετώπισης
• Ευθύνη φορέων κοινωνικοποίησης:
α) Οικογένεια: να εθίζει στο διάλογο, στη συνεργασία, στην αλληλεγγύη.
β) Εκπαίδευση: να μεταλαμπαδεύει αξίες, όχι μόνο με το περιεχόμενο των σπουδών αλλά και με ποικίλες εκδηλώσεις (πολιτιστικές - αθλητικές).
γ) Εκκλησία: ανάπτυξη ανθρωπιστικών δραστηριοτήτων.
• ΜΜΕ: προβολή υγιών προτύπων, εκπομπές - συζητήσεις που να προβάλλεται
η σημασία της συλλογικότητας και της συμμετοχής στα κοινά.
• Πνευματικοί άνθρωποι: με τον τρόπο ζωής και το έργο τους να αποτελούν
σημείο αναφοράς, ιδιαίτερα των νέων.
• Προβαλλόμενα πρότυπα (αθλητές, ηθοποιοί...): συμμετέχοντας οι ίδιοι στα
κοινωνικά δρώμενα.
• Πολιτεία: ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης στα αστικά κέντρα, δημιουργία
αθλητικών χώρων και πολιτιστικών κέντρων.
• Κατά τόπους φορείς: με εκδηλώσεις, ενημερωτικές συζητήσεις.
• Ατομική ευθύνη: αλλαγή στάσης ζωής - επαναπροσδιορισμός αξιών. Απαλλαγή από τη μανία του καταναλωτισμού, πνευματική καλλιέργεια, ενδιαφέρον για τον συνάνθρωπο, συμμετοχή σε συλλογικές δραστηριότητες (προστασία περιβάλλοντος, πολιτιστικές εκδηλώσεις κ.ά.), ενδιαφέρον για τα κοινά.